Bujqësia rigjeneruese nuk është thjesht një metodë bujqësore—është një revolucion në mënyrën se si ndërveprojmë me tokën. Duke i dhënë përparësi shëndetit të tokës, biodiversitetit dhe qëndrueshmërisë së ekosistemeve, kjo praktikë ofron zgjidhje të qëndrueshme për sigurinë ushqimore dhe sfidat klimatike. Në këtë intervistë, flasim me Miloš Radunović, një avokat pasionant i bujqësisë rigjeneruese dhe themelues i Mala Basta, një biznes i vogël i dedikuar praktikave të qëndrueshme. Udhëtimi i tij frymëzues dhe pikëpamjet e tij tregojnë se si individët dhe komunitetet mund të përqafojnë këtë qasje transformuese.

Çfarë është bujqësia rigjeneruese dhe cilat janë përfitimet kryesore të saj?

Bujqësia rigjeneruese përqendrohet në shërimin dhe përmirësimin e shëndetit të ekosistemeve tona, duke filluar nga toka. Procesi rigjenerues fillon duke ruajtur atë që kemi dhe duke shmangur praktikat e dëmshme, si p.sh. punimi i tepruar i tokës, i cili shkatërron strukturën natyrore të saj dhe eliminon mikroorganizmat thelbësorë.

Më pas, menaxhimi i zgjuar i burimeve bëhet thelbësor. Kjo përfshin teknika si mulçimi, kullotja rrotulluese, kompostimi dhe mbjellja e bimëve mbuluese. Këto metoda jo vetëm që parandalojnë degradimin e mëtejshëm, por edhe rindërtojnë shëndetin e tokës, duke rikthyer pjellorinë, përmirësuar mbajtjen e ujit dhe rritur qëndrueshmërinë ndaj stresit mjedisor.

Përfitimet kryesore janë të shumta:

• Toka e shëndetshme dhe biodiverse krijon tokë pjellore që prodhon kultura të qëndrueshme.
• Reduktohet varësia nga plehrat dhe pesticidet sintetike.
• Ushqimet e prodhuara shpesh kanë shije dhe përfitime shëndetësore të jashtëzakonshme falë tokës me lëndë ushqyese të pasura.
• Rigjenerimi i tokës përmirëson rendimentet dhe rezistencën ndaj sfidave si ndryshimet klimatike dhe presionet e dëmtuesve.

Si mund ta fillojë dikush këtë praktikë në kopshtin apo ballkonin e tij?

Fillimi i bujqësisë rigjeneruese në një hapësirë të vogël si një kopsht apo ballkon kërkon vetëm dëshirën për të eksperimentuar dhe për të përqafuar dinamikën e natyrës. Mjaftojnë mjete bazike, fara dhe tokë. Çdo tokë, pavarësisht nga gjendja e saj fillestare, mund të përmirësohet me kujdes të mirë.

• Shtimi i kompostit natyror.
• Përdorimi i teknikave të mulçimit.
• Shmangia e kimikateve sintetike.

Për ata që kalojnë nga bujqësia tradicionale, procesi përfshin ndryshime më të mëdha, si eliminimi i punimit të tokës dhe përdorimi i plehrave dhe pesticideve sintetike. Krijimi i një grumbulli komposti dhe aplikimi i mulçimit të rëndë janë hapa të shkëlqyer për fillim.

A mund të zbatohet kjo praktikë në shkallë të gjerë?

Pa dyshim. Bujqësia rigjeneruese po zbatohet me sukses në shkallë të gjerë në mbarë botën. Fermat që përdorin këto praktika raportojnë shpesh rendimente më të larta sesa ato tradicionale, së bashku me përmirësimin e shëndetit të tokës dhe qëndrueshmërisë së ekosistemeve. Kjo jo vetëm që vërteton zbatueshmërinë e saj, por edhe thekson potencialin për të adresuar sfida globale si siguria ushqimore dhe ndryshimet klimatike.

A ka kërcënime për këtë qasje bujqësore nga ndryshimet klimatike që po përjetojmë?

Në fakt, bujqësia rigjeneruese mund të jetë një nga mjetet më të mira për të luftuar efektet e ndryshimeve klimatike. Kjo qasje imiton sistemet natyrore që janë zhvilluar për të përballuar kushte të ndryshme mjedisore gjatë mijëvjeçarëve. Praktika si ndërtimi i lëndës organike në tokë përmirësojnë mbajtjen e ujit gjatë thatësirave dhe shkarkimin gjatë reshjeve të mëdha. Diversiteti dhe qëndrueshmëria e integruar në sistemet rigjeneruese i bëjnë ato më të përshtatshme për t’u përshtatur me klimën në ndryshim.

Cilat janë efektet afatgjata mbi kulturat dhe farat? A mund të jenë produktet nga bujqësia rigjeneruese pjesë e ofertës ‘bio’ në tregun ushqimor?

Efektet afatgjata janë shumë premtuese. Me kalimin e kohës, bimët e rritura në toka të pasura me lëndë ushqyese zhvillojnë densitet më të lartë ushqyes, duke ofruar përfitime më të mëdha shëndetësore për konsumatorët. Fara të prodhuara në këto sisteme shpesh kanë norma më të mira mbirjeje, pasi janë të adaptuara për të lulëzuar në ekosisteme të balancuara dhe biodiverse.

Produktet nga bujqësia rigjeneruese jo vetëm që përshtaten me kategorinë ‘bio’ ose organike, por gjithashtu kanë potencialin për të vendosur një standard të ri për qëndrueshmërinë dhe cilësinë në zinxhirët ushqimorë kryesorë. Me rritjen e ndërgjegjësimit të konsumatorëve për përfitimet e tyre, këto produkte mund të luajnë një rol të rëndësishëm në transformimin e sistemeve tona ushqimore për të ardhmen.

VIDEO with ALB subtitles : https://youtu.be/qQBQ6r_Bp_Y?si=5KT4-beg5-p5OXda