Projekti EU4Green vazhdon të mbështesë përparimin e monitorimit të tokës në Ballkanin Perëndimor. Vlerësimet e fundit kanë nxjerrë në pah si përparimet e arritura ashtu edhe sfidat që mbeten për të monitoruar në mënyrë efektive shëndetin e tokës në Shqipëri, Bosnje dhe Hercegovinë, Kosovë*, Mal të Zi, Maqedoni të Veriut dhe Serbi.

Shëndeti i tokës është një komponent thelbësor i qëndrueshmërisë mjedisore dhe produktivitetit bujqësor. Monitorimi efektiv i tokës siguron që nivelet e ndotjes të ndiqen dhe ndërhyrjet e nevojshme të zbatohen për të mbrojtur këtë burim jetik. Në të gjithë Ballkanin Perëndimor, përpjekjet për të monitoruar tokën, veçanërisht në tokat bujqësore, kanë qenë të ndryshme, duke reflektuar nivele të ndryshme të infrastrukturës dhe mbështetjes legjislative.

Shqipëria ka krijuar një rrjet prej 26 vendesh monitorimi, megjithëse kufizimet e burimeve kanë kufizuar gamën e përpjekjeve të saj për monitorimin e tokës. Pavarësisht këtyre sfidave, Shqipëria ka bërë përparime të rëndësishme në identifikimin e niveleve të ndotjes së tokës, duke ofruar një bazë për përmirësime të ardhshme.

Në Bosnje dhe Hercegovinë, kuadri i monitorimit është i fragmentuar midis Federatës së Bosnje dhe Hercegovinës dhe Republikës Serbe. Ndërsa të dyja entitetet kanë programe monitorimi të tokës, efektiviteti i këtyre iniciativave pengohet nga mungesa e një legjislacioni koheziv dhe financimi i qëndrueshëm.

Kosova ende nuk ka zbatuar një sistem gjithëpërfshirës të monitorimit të tokës. Megjithatë, disa studime të përqendruara në ndotjen industriale kanë ofruar të dhëna të rëndësishme, duke hapur rrugën për monitorimin më sistematik në të ardhmen.

Mali i Zi kryen monitorim vjetor me fokus te substancat e rrezikshme në tokë. Janë duke u planifikuar zgjerime të aktiviteteve të monitorimit, veçanërisht në zonat urbane dhe industriale, për të siguruar një vlerësim më gjithëpërfshirës të shëndetit të tokës.

Në Maqedoninë e Veriut, monitorimi i tokës është në fazën e zhvillimit, me ligje dhe strategji të reja që pritet të forcojnë përpjekjet. Pjesëmarrja në iniciativat e monitorimit të tokës në të gjithë BE-në mund të përmirësojë ndjeshëm aftësitë e vendit.

Serbia ka vendosur një bazë të fortë legjislative për monitorimin e tokës dhe është në procesin e krijimit të një rrjeti kombëtar. Integrimi dhe koordinimi i të dhënave ndërmjet institucioneve të shumta janë përparësi kryesore ndërsa vendi lëviz drejt zbatimit të plotë.

Bashkëpunimi rajonal inkurajohet për të forcuar praktikat e monitorimit të tokës në të gjithë Ballkanin Perëndimor. Një mundësi e rëndësishme qëndron në anketën e ardhshme LUCAS Soil, një iniciativë e BE-së e krijuar për të standardizuar mbledhjen e të dhënave të tokës në të gjithë Evropën. Pjesëmarrja në këtë anketë do t’i ofronte Ballkanit Perëndimor të dhëna të vlefshme mbi shëndetin e tokës, duke përafruar praktikat e tyre të monitorimit me standardet e BE-së.

Projekti EU4Green mbetet i përkushtuar për të mbështetur këto përpjekje, duke siguruar që burimet e tokës në Ballkanin Perëndimor të monitorohen dhe menaxhohen në mënyrë të qëndrueshme, duke kontribuar në qëndrueshmërinë mjedisore dhe produktivitetin bujqësor të rajonit.