Прекуграничен подкаст за Западен Балкан: Воздух – Здив секој ден

Во најновата епизода на Западен Балкан GreenCast, го разгледуваме долгогодишниот проблем со загадувањето на воздухот во Западен Балкан, со стручни сознанија на Кристијан Нагел од Агенцијата за заштита на животната средина на Австрија и Енис Кречиниќ од Хидрометеоролошкиот институт на Федерацијата Босна и Херцеговина. Бидејќи регионот се соочува со застарени енергетски практики и високи нивоа на загадување во текот на зимата, Нагeл и Кречиниќ разговараат за изворите, можните решенија и прекуграничната соработка за борба против овој итен проблем.

Изворите и степенот на проблемот со загадувањето

„Фосилните горива и биомасата за греење остануваат главни причинители“, вели Кречиниќ, особено во Босна и Херцеговина, каде индустријата се потпира на тешки горива, а граѓаните горат јаглен во зима. „Сообраќајот исто така придонесува“, додава тој, „но помалку од горивото за греење и индустриско производство“.

Студиите покажуваат четири главни извори на загадување во регионот: производство на енергија, греење на домаќинствата, сообраќај и горење земјоделски производи, а загадувањето го достигнува својот врв во зимските месеци. Со оглед на тоа што честичките од загадувањето остануваат долго време во атмосферата, за да се подобри квалитетот на воздухот, неопходно е да се работи на намалување на сите извори, од локални градски мерки до поширока меѓународна политика. Заедничките иницијативи, како што е здружувањето на ресурсите за анализа на загадувачи, може да ги намалат трошоците и да ја подобрат точноста на податоците.

Лекции од еколошкиот напредок на Австрија

Патот на Австрија кон почист воздух од 1970-тите наваму ја нагласува важноста од стабилно финансирање и организирано управување. „Напредокот траеше со години, но силната соработка меѓу националното и регионалното ниво беше клучна“, истакнува Нагл.

Спротивно на тоа, во Босна и Херцеговина, одговорностите се поделени на неколку административни нивоа, што ја отежнува координираната акција. Австриското искуство дава пример за координиран пристап: единствен систем со јасно дефинирани одговорности може да донесе резултати.

Здравствени трошоци поради лошиот квалитет на воздухот

Влијанието врз здравјето е неспорно, а Кречиниќ отворено вели: „Квалитетот на воздухот чини пари, но онкологијата чини уште повеќе“, предупредува тој, повикувајќи ја неговата земја да се угледа на Австрија и нејзиниот почист воздух, вода и почва и да ги види здравствените придобивки. Инвестициите во обновливите извори на енергија, особено сончевата енергија, заедно со подобрувањето на урбанистичкото планирање, можат да имаат забележителен позитивен ефект. Справувањето со загадувањето на воздухот во Западен Балкан станува јавно здравствено прашање и еколошки приоритет.

Оваа епизода не потсетува дека чистиот воздух не е само политичка цел – тој е предуслов за поздрава иднина која ги надминува границите.

За серијата подкасти

Прекуграничниот подкаст ги осветлува клучните предизвици и можности во одржливото земјоделство, каде експертите дискутираат за важноста на зачувување на почвата и водата преку зелени практики. Исто така, беше нагласена значајната потреба од соработка во земјоделскиот сектор, додека ЕУ и Западен Балкан работат заедно кон одржлива иднина.