Podkasti Ndërkufitar i Ballkanit Perëndimor: Ajri – Frymëmarrja e Përditshme

Ndërsa rajoni përballet me praktika të vjetruara energjie dhe ndotje të lartë gjatë dimrit, Nagl dhe Krečinić diskutojnë burimet, zgjidhjet dhe bashkëpunimin ndërkufitar për të adresuar këtë çështje urgjente.

Burimet dhe Shkalla e Problemit të Ndotjes

“Lëndët djegëse fosile dhe biomasa për ngrohje mbeten shkaktarët kryesorë,” thotë Krečinić, veçanërisht në Bosnjë dhe Hercegovinë, ku industria mbështetet te karburantet e rënda dhe qytetarët djegin qymyr gjatë dimrit. “Trafiku kontribuon,” shton ai, “por më pak sesa përdorimi i karburanteve për ngrohje dhe prodhim.”

Studimet tregojnë katër burime kryesore në gjithë rajonin: prodhimi i energjisë, ngrohja shtëpiake, trafiku dhe djegia bujqësore, me nivelet e ndotjes që arrijnë kulmin gjatë muajve të ftohtë. Duke qenë se grimcat ndotëse qëndrojnë në atmosferë, përmirësimi i cilësisë së ajrit kërkon trajtimin e çdo burimi, nga masat lokale të qyteteve deri te politikat më të gjera ndërkombëtare. Nismat e përbashkëta, si grumbullimi i burimeve për të analizuar ndotësit, mund të ulin kostot dhe të përmirësojnë saktësinë e të dhënave.

Mësime nga Evolucioni Mjedisor i Austrisë

Udhëtimi i Austrisë nga vitet 1970 drejt përmirësimit të cilësisë së ajrit nënvizon rëndësinë e financimit dhe administrimit të qëndrueshëm. “U deshën vite për të bërë përparim, por bashkëpunimi i fortë midis niveleve kombëtare dhe rajonale ishte çelësi,” kujton Nagl.

Nga ana tjetër, Bosnja dhe Hercegovina ka përgjegjësi të fragmentuara në nivele të ndryshme administrative, gjë që e bën më të vështirë veprimin e koordinuar. Përvoja e Austrisë ofron një model për një qasje të unifikuar: një sistem i sinkronizuar me përgjegjësi të qarta mund të sjellë rezultate.

Kostot Shëndetësore të Cilësisë së Dobët të Ajrit

Ndikimi në shëndet është i pamohueshëm, dhe Krečinić flet hapur. “Cilësia e ajrit është e kushtueshme, por onkologjia është më e kushtueshme,” paralajmëron ai, duke inkurajuar vendin e tij të ndjekë shembullin e Austrisë me ajër, ujë dhe tokë më të pastër dhe të vlerësojë përfitimet shëndetësore. Investimet në energjinë e rinovueshme, veçanërisht në energjinë diellore, së bashku me planifikimin e përmirësuar urban, mund të bëjnë një ndryshim të ndjeshëm. Trajtimi i ndotjes së ajrit në Ballkanin Perëndimor është një çështje e shëndetit publik dhe një përparësi mjedisore.

Ky episod na kujton se ajri i pastër nuk është thjesht një objektiv politik—është një domosdoshmëri për një të ardhme më të shëndetshme ndërkufitare.

Rreth Serisë së Podkasteve

Podkasti Ndërkufitar ka theksuar sfidat dhe mundësitë kritike në bujqësinë e qëndrueshme, ku ekspertët kanë diskutuar rëndësinë e ruajtjes së tokës dhe ujit përmes praktikave të gjelbra. Ata kanë nënvizuar rëndësinë e bashkëpunimit në të gjithë sektorin bujqësor, ndërsa BE-ja dhe Ballkani Perëndimor punojnë drejt një të ardhmeje të qëndrueshme.