Со мали промени во секојдневните навики поврзани со подготвување и чување на храна, секој од нас може значајно да придонесе – како за својот буџет, така и за одржливоста. Тоа беше главната порака на работилницата „Разбивање митови за храната“, организирана од проектот EU4Green и Europe House Novi Sad во Францускиот институт.

На работилницата се разговараше за најчестите заблуди и грешки што доведуваат до фрлање храна – прекумерно купување, погрешно толкување на рокот на траење и несоодветно складирање. Посетителите добија практични совети како секојдневно да ја намалат количината на отпад, да заштедат пари и да го заштитат животната средина.

„Фрлањето храна е глобален проблем со далекусежни последици – тоа не е само проблем на Србија, Балканот или Европа. Се фрла една третина од вкупно произведената храна во светот, што придонесува за глад, економски загуби и деградација на животната средина,“ рече Карина Бронедер, експерт за циркуларна економија при Австриската агенција за животна средина, која се приклучи на работилницата преку видео вклучување. Таа истакна дека превенцијата од фрлање храна е клучен елемент на циркуларната економија, и дека отпадот од храна е одговорен за околу 10% од глобалните емисии на стакленички гасови.

Како дел од поддршката за Србија и Западен Балкан во транзицијата кон циркуларна економија, проектот EU4Green го поддржа Министерството за заштита на животната средина во ажурирањето на Планот за превенција од создавање отпад, клучен стратешки документ што неодамна беше усвоен од Владата на Србија. Планот има за цел намалување на отпадот и поттикнување на циркуларна економија преку конкретни мерки на национално, регионално и локално ниво.

На работилницата, научничките им понудија на посетителите практични решенија за намалување на отпадот од храна кои секој може да ги примени.

„Во свет со ограничени ресурси и брзо растечка популација, фрлањето храна е неприфатливо. Производството на храна создава огромен притисок врз животната средина – користиме земјиште, питка вода, енергија, ги сечеме шумите и го менуваме природниот пејзаж за храна што на крајот не ја јадеме, но ја плаќаме. Дополнително, создаден е отпад што емитува штетни гасови што ја загадуваат почвата, воздухот и водата. Добрата вест е што отпадот од храна може значително да се намали со планско управување со храна – рационално купување, готвење, правилно складирање и користење на остатоци,“ вели Бранка Илаковац, експерт за превенција од отпад од храна и координаторка за комуникација на проектот EU4Green.

Проектот EU4Green му помогна на Министерството при ревизија на податоци, дефинирање на мерки и индикатори и изработка на временска рамка за спроведување на Планот. Оваа иницијатива е тесно поврзана со пошироките цели за одржливост, вклучувајќи одговорна потрошувачка, превенција на отпад од храна и подигнување на јавната свест.

„Довербата во храната што ја консумираме се темели на знаење. Со оваа работилница сакаме да ги едуцираме граѓаните со научно засновани информации и критички алатки за самостојно препознавање и отфрлање на митовите за храната што можат да го загрозат нивното здравје – и паралелно, да го намалат сопствениот отпад,“ изјави Дарја Соколиќ, експерт за безбедност на храна при Европската агенција за безбедност на храна (EFSA).

Присутните имаа можност да чујат како отпадот од храна влијае на животната средина, како секој поединец може да ги промени своите навики, како правилно да се чува храната и дали принципите на циркуларната економија може да се применат и во кујната.

Проектот EU4Green го поддржува спроведувањето на Зелената агенда за Западен Балкан, финансиран е од Европската унија и Австриската агенција за развој (ADA), а го спроведува Австриската агенција за животна средина.